Boazeria – zalety i wady

W latach 90. XX wieku szczytem dobrego smaku w wykańczaniu wnętrz mieszkalnych było wykorzystanie boazerii na ścianach i sufitach. Z czasem stała się ona synonimem aranżacji z poprzedniej epoki i odeszła w zapomnienie. Jednak powoli wraca, choć w nieco zmienionej formie. Zobacz czym jest boazeria i kiedy powstała. Gdzie obecnie znajduje ona zastosowanie?

Czym jest boazeria?

Boazeria ścienna była używana do wykańczania wnętrz mieszkalnych w PRL‑u powszechnie. Wynikało to jednak nie tyle z jej niebywałej popularności czy trendów, ale z braku alternatywnych rozwiązań. Dzięki niej pokrycie ścienne mogło przetrwać lata w niezmienionej formie.

Boazeria to nic innego jak obłożenie powierzchni ścian elementami ozdobnymi, które w większości przypadków wykonane są z drewna. Wbrew pozorom boazeria drewniana nie jest wynalazkiem PRL-u w Polsce, ale stosowana była od wielu wieków.

Nazwa pochodzi od francuskiego słowa „boiserie”, zaś samo „bois” oznacza drewno lub drzewo. Boazerię stosować można w dowolnych pomieszczeniach. Była wykorzystywana już w XVII- wieku we Francji. Zdobiła ściany wersalskiego pałacu i wielu barokowych rezydencji. Wówczas używano boazerii drewnianej, w przypadku której lakierem czy bejcą projektanci podkreślali naturalny, dekoracyjny rysunek słojów. Niemniej boazeria może być też zdobiona ornamentami lub rzeźbą figuralną noszącą nazwę snycerki.

Co ciekawe, boazeria znana była już w starożytności, gdzie stosowano ją w pałacach i willach arystokracji. Podobnie korzystano z niej w gotyku i w renesansie. Obecnie znów powraca ona do łask, ale w nieco innym wydaniu. W XX wieku boazeria często występowała w polskich mieszkaniach, ale i w domach w stylu skandynawskim czy angielskim i rustykalnym. Nowoczesna boazeria to już nie tylko proste, drewniane deski, ale i ciekawe okładziny ścienne.

Rodzaje boazerii

Zdecydowana większość z nas boazerie utożsamia z deskami drewnianymi, które przykręca się do drewnianego stelaża do ściany. Jednak nowoczesna boazeria niewiele ma z tym wspólnego. Pod względem materiału, z jakiego może ona być wykonana wyróżnić można zrobioną z:

• forniru,
• surowych desek,
• eleganckich paneli,
• MDF-u,
• materiału PCV.

Drewniane elementy przymocowuje się do ściany pionowo, poziomu lub w ułożeniu skośnym. Taka boazeria drewniana może być wykonana z:

• drewna litego – z listew płaskich lub profilowanych, łączonych na pióro-wpust lub na obce pióro czy na zakładkę,
• płyty wiórowej lub pilśniowej, pokrytej okleiną szlachetną lub folią drewnopodobną,
• sklejki naturalnej, barwionej lub pokrytej okleiną szlachetną.

Jeśli wziąć pod uwagę sposób aranżacji pomieszczeń mieszkalnych wyróżnić można jeszcze:

• boazerię angielską,
• boazerię skandynawską,
• boazerię francuską,
• boazerię przecieraną.

Szczególnym rodzajem tego rozwiązania jest boazeria angielska, która, jak sama nazwa wskazuje, idealnie pasuje do wnętrz w stylu angielskim i jest wykonana z drewnianych paneli, najczęściej o formie prostokątów – płaskich, wypukłych lub wklęsłych. Malowana jest zwykle na biało. Obecnie nie ma problemu, by zastąpić drewno tworzywem innego rodzaju – np. boazerią MDF lub boazerią PCV wykonaną z tworzywa sztucznego.

Dla odróżnienia boazeria z desek jest konwencjonalną, dobrze nam znaną okładziną, układaną najczęściej pionowo, choć w bardziej nowoczesnym wydaniu jest też układana poziomo, co nadaje jej zupełnie nowego charakteru.

Boazeria francuska cechuje się ozdobnym wyglądem, przez co przypomina pałacowe, barokowe wnętrza. Może mieć wytłaczane duże wzory, które są montowane w większych ramach sztukaterii. Boazeria skandynawska jest jej przeciwieństwem – jest ona gładka, składa się z wąskich, blisko ułożonych desek, cechuje się minimalizmem. Boazeria przecierana występuje w wielu wariantach, ale zawsze powinna przypominać poprzecierane, rustykalne deski.

Współcześnie boazeria nie musi być zrobiona wyłącznie z drewna (poznaj podstawowe narzędzia do obróbki drewna), ale i z polistyrenu czy płyty MDF.  Płyty MDF to nic innego jak płyty pilśniowe, pokryte warstwą lakieru. Boazeria MDF jest często wybieranym produktem, ze względu na uniwersalną kolorystykę – na ogół białą. Zapewni ona wizualne ocieplenie przedpokoju, sypialni, salonu czy pokoju dziecięcego. Jej zaletą z pewnością jest odporność na wilgoć i wahania temperatury, dlatego jeśli tylko chcemy, możemy wykorzystać ją jako pokrycie ścian w łazience czy w kuchni. Lakierowana na biało boazeria łatwo się czyści, a przy tym jej położenie na ścianach pozwala na wykonanie dobrej izolacji termicznej i akustycznej.

Boazeria PCV zrobiona jest z tworzyw sztucznych, odpornych na wilgoć czy kontakt z wodą. Dzięki temu, że wykorzystuje się w jej przypadku bezspoinowe łączenie poszczególnych elementów, można z niej tworzyć jednolitą powierzchnię ściany. Bogata kolorystyka i wzornictwo boazerii PCV w połączeniu z wysokimi walorami użytkowymi sprawiają, że boazeria plastikowa jest bardzo popularna. Przy tym można ją kupić w atrakcyjnej cenie. 

Szczególnym rodzajem rozwiązania jest boazeria na podbitkę dachową, służąca do wykańczania dachów domów jednorodzinnych (zobacz dach płaski czy spadzisty – jaki wybrać). Ważne jest, by wybierać podbitkę łatwą w montażu, solidną i wytrzymałą, której nie straszne są wilgoć, opady atmosferyczne, wahania temperatur oraz nasłonecznienie.

Zalety i wady boazerii

Boazeria ścienna ma zarówno oczywiste zalety, które czynią z niej ciekawą alternatywę dla tapetowania czy malowania ścian, ale nie jest niestety całkowicie wolna od wad. Najważniejsze jej atuty to dobra odporność na zabrudzenia, zwłaszcza jeśli chodzi o boazerię MDF i PCV pokrytą lakierem. Gwarantuje ona także izolację akustyczną i sprawdza się przy termoizolacji wnętrz – w szczególności drewniana, ale właśnie ona wymaga konserwacji.

Boazeria drewniana nieodpowiednio impregnowana będzie słabo odporna na wilgoć. Źle zamontowana stanie się dobrym miejscem do rozwoju roztoczy. Jeśli zdecydujemy się na takie rozwiązanie, musimy wiedzieć, że pomieszczenie zmniejszy się o kilka centymetrów, z racji specyficznego montażu boazerii.